[Menu] [dDH]

Leven op grote voet

Als iedereen een Westers leven zou leiden, zouden we er een paar aardbollen bij moeten hebben. Canadese wetenschappers maakten de rekensom, uitgaande van de ekologische voetstap.

Door Jan Juffermans

In het boek 'Our ecological footprint - Reducing Human Impact on the Earth', wordt de kruciale vraag gesteld: kan iedereen leven als de gemiddelde Westerling? De Canadese auteurs, prof. William Rees en dr. Mathis Wackernagel van de universiteit van Brits Colombia, draaien er niet omheen: de gemiddelde Westerse leefstijl is wereldwijd onmogelijk. Het grondbeslag, energieverbruik en grondstoffenverbruik van de konsumptieve leefstijl zijn simpelweg te groot voor de aarde, nog afgezien van de enorme afvalstromen die weggewerkt moeten worden. Als alle wereldbewoners op Amerikaanse wijze zouden leven, dan zouden wij nog minstens twee aardbollen nodig hebben.

Voetstappen

De onderzoekers rekenen in 'ecological footprints'. De 'ekologische voetstap' is de maat van het beslag dat een persoon of een groep legt op de natuurlijke hulpbronnen. De Voetstap is een verbeterde invulling van het begrip 'milieugebruiksruimte'.
De ekologische voetstap wordt uitgedrukt in hektaren. Het verbruik van grondstoffen, het energieverbruik, voedsel: allemaal kan het teruggebracht worden tot hektaren grond, bijvoorbeeld de oppervlakte die nodig is om voedsel te verbouwen.
Via de Voetstap kun je het 'milieuverbruik' van mensen, steden, landen met elkaar vergelijken. Ook verschillende produkten hebben verschillende voetstappen.

Eerlijk Aarde Aandeel

Rees en Wackernagel telden op hoeveel ekologisch produktieve grond er op aarde is. Die oppervlakte, gedeeld door vijf a zes miljard, levert het 'Aarde Aandeel' op waar ieder mens recht op heeft als we eerlijk delen.
Het Eerlijk Aarde Aandeel van een wereldbewoner bedraagt 1.5 hektare (drie voetbalvelden). Nederland, met 16 miljoen inwoners, zou dus recht hebben op een Aarde Aandeel van 24 miljoen hektaren.
De opbrengst van iemands Aarde Aandeel is te beschouwen als rente van het natuurlijk kapitaal, zo betogen de auteurs. Verbruiken we meer, dan teren we in op ons kapitaal.
Landbouwgrond, bossen, wegen en bebouwing zijn eenvoudig in hektaren uit te drukken. Voor energie ligt het iets ingewikkelder. Daarvoor rekenden Rees en Wackernagel uit hoeveel koolzaad er verbouwd zou moeten worden om een liter ethanol te kunnen maken. Ook de produktie van kunstmest (als dat gebruikt wordt om het koolzaad te laten groeien) kun je uitrekenen in hektaren, want het maken van die chemische stoffen kost ook energie. Het gebruik van niet-duurzame energie leidt bovendien tot CO2-uitstoot. Om die CO2 te binden zijn weer planten nodig.
Ook voor zonne- en windenergie is de benodigde oppervlakte berekend: naar verhouding heel weinig.

Het Eerlijk Aarde Aandeel van 1,5 hektaren daalt gestadig. Dit komt doordat de wereldbevolking groeit en omdat er goede grond verloren gaat door erosie. In 1950 was er nog 3 hektaren per wereldbewoner, in 1900 bijna het dubbele.
Terwijl wereldwijd het Aarde Aandeel afneemt, nam het grondgebruik van de rijke landen sterk toe: van 1 hektare in 1900 tot 3,5 hektare per persoon nu. Nederlanders zitten nog iets onder het gemiddelde, met 3,32 hektaren. Maar het is wel meer dan het dubbele van het Eerlijke Aandeel. Een Indiër verbruikt maar 0,4 hektare.
De konfronterende analyse van de auteurs luidt: India heeft in theorie alle ruimte om uit te groeien tot een duurzame samenleving, maar mondiaal is die ruimte er niet meer. Zij berekenden, dat alleen al de rijke landen (een kwart van de wereldbevolking) al meer gebruiken dan de 'rente' van het natuurlijk kapitaal van de aarde. Alleen al voor het binden van de CO2 is een groter bos-areaal nodig.

Groei-dromers: wakker worden!

De Canadese onderzoekers willen vooral de groei-dromers wakker schudden. Deze 'platte-aarde-ekonomen' gaan er vanuit dat de aarde meegroeit met hun groeimodellen.
Nog nooit werd in woorden en cijfers zo duidelijk en scherp aangetoond, dat de rijke landen ruimte moeten maken voor de vier miljard mensen in het Zuiden.

Het boek 'Our Ecological Footprint is verkrijgbaar via Milieuboek, Tel. 020-6244989.

Steun de kampagne rond de Niet-Winkeldag!
Giro 753665 van Omslag in Sint-Michielsgestel.

menu | dDH