[dDH] [Menu]    Niet-Winkeldag Home Page
KONSUMINDERKRANT 1999

Wat doe je met al dat geld?

Wie niet winkelt bespaart geld. Wat doe je met dat gespaarde geld, als je toch wilt blijven konsuminderen in plaats van steeds meer konsumeren?

Door Hanneke van Veen

Sinds november 1991 zijn mijn man en ik enthousiast aan het konsuminderen, uit bezorgdheid voor het milieu en uit ontevredenheid over ons luxe leventje. Onze uitgaven daalden die eerste tijd al met twintig, vijfentwintig procent. Dat was de periode waarin we eigenlijk zomaar wat deden. Als we iets bedachten dat goedkoper, eenvoudiger of anders kon dan probeerden we het en als het beviel, gingen we ermee door. De verwarming lager, eenvoudiger maaltijden maken, fietsen in plaats van met de tram, tweedehands kleding kopen en meer van dat soort dingen. Maar daar bleef het niet bij nadat we een bijzonder boek lazen.

Slimme methode

Eind 1993 ontdekten we het Amerikaanse boek Your money or your life, van Joe Dominguez en Vicky Robin. In dat boek lazen we over een methode die verder ging. Door je bewust te worden van je koopgedrag en alle uitgaven (en inkomsten) nauwgezet per kategorie te noteren, zouden nog betere resultaten bereikt kunnen worden. We spraken af op z'n minst een aantal maanden een boekhouding bij te gaan houden. Iedere cent die binnen kwam en iedere cent die de deur uit ging werd verantwoord. We zagen er wel tegenop - wie is er nu gek op boekhouden - maar de nieuwsgierigheid won het.

Jezelf een spiegel voorhouden

We bewaarden bonnetjes, raakten bonnetjes kwijt, kregen kasverschillen, rekenden en rekenden, maar uiteindelijk lag er aan het eind van de maand een prachtig overzicht voor ons. De gegevens over de inkomsten waren niet zo interessant, want daar hadden we niet veel greep op, het ging ons vooral om de uitgaven.

Samen keken we naar de bedragen die we uitgaven aan voedsel, kleding, vervoer, verzekeringen, kadootjes en al die andere zaken. Het beeld dat we van onszelf hadden bleek helemaal niet te kloppen. Het was erg konfronterend, alsof je jezelf een spiegel voorhoudt. Het meest opvallend was de post kadootjes. Die was nog hoger dan die voor voeding. Dat was toch te gek. Dat wilden we veranderen, maar zonder dat de kwaliteit van de geschenken er op achteruit zou gaan. Dus niet meer op 't laatste moment naar de winkel voor dure wijn of bloemen. We gingen op aanbiedingen letten en legden voorraadjes aan. We vonden leuke spulletjes op rommelmarkten en gaven 'oppasbonnen' aan vrienden met kinderen.

Je geld of je leven

De 'boekhoudmethode' en alle andere slimme, kreatieve ideeën uit het Amerikaanse boek passen we tot op heden toe. Onze maandelijkse kosten liepen terug tot minder dan de helft van wat we eerst uitgaven. We werden zelfs zo enthousiast dat we het boek bewerkten voor de Nederlandse situatie en aanvulden met eigen ervaringen en die van andere mensen die bij ons kursussen gingen volgen.

Een jaar niet werken

Het direkte gevolg van het konsuminderen was natuurlijk te merken op de afschriften van onze spaarrekeningen. Soms dachten we: wat doen we met al dat geld? Eerst wisten we het niet, maar langzaamaan ontstond het idee dat we eerder wilden stoppen met werken. Dat leek ons heerlijk, maar we wilden eerst eens 'oefenen' door een sabbatjaar te houden. Door ons spaargeld was het mogelijk om een heel jaar vrij te nemen. Inmiddels hebben we dat jaar achter de rug. Het was een bijzondere ervaring. We hebben onder andere duizenden kilometers door Europa gefietst, een periode doorgebracht in Zuid-Frankrijk, vrijwilligerswerk gedaan, en veel tijd kunnen besteden aan vrienden en familie... We hebben het als een groot voorrecht ervaren dat we alle tijd hadden om twee van onze ouders bij te staan toen ze ziek werden en kort na elkaar (op hoge leeftijd) overleden.

Niet meer rood staan

Wij kozen voor zo'n sabbatjaar, maar niet iedereen wil dat. Uit brieven en persoonlijke kontakten blijkt dat er veel andere doelen zijn waarvoor mensen konsuminderen en sparen. Een vrouw met een WAO-uitkering, die al tien jaar lang telkens aan het eind van de maand voor een paar duizend gulden rood stond, was al ontzettend blij dat ze met behulp van de bovenstaande methode haar schulden kon wegwerken. Een half jaar later schreef ze ons dat ze nu zelfs een paar duizend gulden had kunnen sparen. Het is niet moeilijk je voor te stellen wat een verschil dit uitmaakt in iemands leven. Je hebt weer greep op de zaak, je kunt een (kleine) klap opvangen, je zelfvertrouwen groeit.

Andere doelen

Lui op de bank Als je in staat bent je uitgaven te laten zakken, dan openen zich plotseling allerlei perspektieven. Misschien kun je weg bij die baan, waar je echt helemaal op uitgekeken bent. Of je kunt ander werk zoeken waar je minder verdient, maar dat meer bevrediging schenkt. Of korter werken om meer tijd te besteden aan je gezin of aan vrijwilligerswerk.

Sparen 'voor later' blijkt overigens ook nu nog voor veel mensen een belangrijk doel. De angst voor een armoedige oude dag vergalt bij menigeen het leven. Suksesvol konsuminderen dient dan een dubbel doel. Ten eerste komt er een spaartegoed dat je eventueel kan omzetten in een lijfrente als aanvulling op de AOW. Tevens ontdek je dat je om prettig te leven eigenlijk helemaal niet zoveel geld nodig hebt. Dat is een belangrijke ontdekking, die niet alleen voor 'later' van belang is.

Goede doelen

Sparen voor een eigen huis, studie van de kinderen of voor een grote reis zijn doelen die alleen jezelf of je naasten ten goede komen. Maar je kunt je ook heel rijk voelen als je geld weggeeft aan de Novib, Greenpeace, Artsen zonder Grenzen of Unicef. Gaat weggeven je te ver, maar staat beleggen op de beurs je ook tegen? Neem dan een milieu- of groene spaarrekening bij bijvoorbeeld de ASN- of de Triodosbank of participeer in groene of ethische beleggingsfondsen die bijna door alle banken worden aangeboden. Dat kan je nog belastingvoordeel opleveren ook.

Eko-groenten en stroom

Tot slot zijn er mensen die konsuminderen op het ene gebied om op het andere gebied juist duurdere produkten of diensten te kunnen kopen. Eerst hadden ze daar geen geld voor; nu ze 'selektief' konsuminderen hebben ze dat wel. Het kan gaan om biologische groenten en fruit en vlees van de Groene-Wegslager. Minder luxe larie (waar je je toch al niet zo lekker meer bij voelde) geeft dan toegang tot voedsel van een betere kwaliteit, op verantwoorde manier geteeld. Of konsuminder met energie (verwarming wat lager, niet elke dag douchen, wasdroger vervangen door wasrek en knijpers) en meld je aan bij je energiebedrijf voor groene- of ekostroom.

Het boek 'Je geld of je leven' van Hanneke van Veen en Rob van Eeden (ISBN 90-6834-174-X) is te koop bij elke boekhandel en in veel bibliotheken te leen.

menu | dDH