Stoere niet-winkelaars trotseren sneeuw en kou
Hier de verslagen van de Niet-Winkeldag 2005. Kijk hoe stoere Niet-Winkelaars de sneeuw en de kou trotseerden om hun boodschap 'Koop Niets' uit te dragen in Amersfoort, Arnhem, Dordrecht, Groningen, 's-Hertogenbosch, Leiden, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Zwolle
Den Bosch: Verrassende cadeautjes van Sinterklaas
(Door Maartje van der Kruijs)
Vier Niet-Winkelaars voerden in Den Bosch actie tegen de overconsumptie in Nederland op het Burgemeester van Loefplein, precies tussen de markt en het winkelcentrum 'Arena'.
Ondanks de kou waren er toch behoorlijk wat mensen in de stad, en zoals altijd zo vlak voor sinterklaas en kerst passeerden er behoorlijk wat tassen met dure cadeaus erin. Om in de cadeautjes-hype te blijven deelden ook de wij cadeautjes uit aan de voorbijgangers. De kleine doosjes, stuk voor stuk ingepakt met Sinterklaasinpakpapier, werden gretig aangepakt door mensen. Tja, wie weigert er nou een cadeau? De meeste mensen kwamen zelfs naar ons toe om een pakje te halen.
In de doosjes die we uitdeelden zat een flyer. Aan de ene kant stond een korte tekst over Niet-Winkeldag, het waarom van onze actie. Aan de andere zijde was plaatsgemaakt voor een handgeschreven consumindertip: Een korte luchtige zin die een alternatief biedt voor het altijd maar kopen. Zo waren er bijvoorbeeld flyers met: 'Ga eens naar de kringloopwinkel, dás pas retro', 'Koop een goede regenjas en laat je auto wat vaker staan bij slecht weer', 'Ruil je kleding eens met een vriend/vriendin als je er op uitgekeken bent' 'Organiseer een boekenruil met je straat' en Zet de verwarming eens uit, ga gezellig onder een dikke deken zitten en vertel spannende verhalen bij kaarslicht'.
Het was leuk om te zien dat mensen zo graag cadeau's krijgen, en ze soms hebberig aanpakken. We vragen ons af hoe ze hebben gekeken toen ze merkten dat het cadeautje een flyers was die ze op hun eigen hebzuchtige gedrag aansprak.
Veel reactie op de flyers hebben we niet gekregen, omdat mensen de pakjes vaak onderweg open maakten. Wel is er natuurlijk discussie geweest aan de kraam, waar we extra informatie hadden liggen en waarvandaan Food Not Bombs soep uitdeelde. Over het algemeen waren de reacties positief, maar er kwamen ook mensen die het totaal niet begrepen. Zij vonden het onzin om te consuminderen, gewoonweg omdat ze de ongelijke situatie in de wereld wel best vonden. En ja, je krijgt nou eenmaal niet iedereen omgepraat.
Na twee uur cadeautjes en eten uitdelen, begon de lucht te betrekken. Niet veel later ging het stortregenen. Aangezien wij door onze cadeautjes heen waren en het bijna sluitingstijd was voor de winkels, hebben we toen onze spullen gepakt en zijn we er vandoor gegaan.
Al met al was het een korte maar toch zeker wel geslaagde aktie.
Dordrecht: Reuzetas en onthaastingsplek
Weggeefcadeautjes, een grabbelton, een reuze-boodschappentas en een heuse onthaastingsplek (een bakfiets vol kussens) maakten van Niet-Winkeldag in Dordrecht een onvergetelijk nietkoopfestijn
Het Haarlemse mediacollectief Reageerbuis was erbij en maakte een prachtig filmpje. Bekijk het even!
Groningen: Koopzieke vrouw maakt amok
De Groningse binnenstad werd afgelopen zaterdag ruw opgeschrikt door een koopzieke vrouw, die amok maakte in de Herestraat, waarbij zij in nachtkleding schreeuwend langs de winkels rende. Zij werd gevolgd door een dokter die de vrouw probeerde te kalmeren en die de verbijsterde passanten waarschuwde voor de besmettelijkheid van de koopziekte.
Het bleek hier te gaan om een puik staaltje straattheater door stadjers die deelnamen aan de internationale Koop-Niet-Dag. Zij informeerden het winkelend publiek over de gevolgen van overconsumptie en boden hun als alternatief gratis spullen aan uit de mobiele weggeefkraam die voor de gelegenheid was meegenomen.
De deelnemers verklaarden dat de luxe van het alsmaar kopen alleen maar mogelijk is doordat andere mensen te kort komen. ,,Mensen denken vaak dat spullen kopen hun een beter gevoel geeft, en dat zij heel veel spullen nodig hebben. Duurzaam geluk heeft echter niets te maken met het bezit van spullen. Door bewust te consuminderen kun je je juist heel goed voelen en meehelpen de wereld een betere plek te maken voor iedereen'', aldus een van de deelnemers.
De dokter wist de pers te melden dat veel mensen in Nederland lijden aan de koopziekte, maar dat er te weinig opvangplekken zijn om hen een behandeling te geven. Symptomen van de koopziekte zijn onder andere het kopen van spullen die men niet nodig heeft, en van spullen die men al bezit. ,,Ik heb al negen paar schoenen,'' aldus de koopzieke vrouw, ,,maar ik wil er gewoon méér kopen!'' De vrouw verklaarde zelf ook in te zien dat het milieu onder haar gedrag te lijden heeft, en dat de oneerlijke verdeling van de grondstoffen door haar overmatige kooplust in stand wordt gehouden. Maar deze problemen dacht zij op te kunnen lossen door ook het milieu en de arme kindertjes op te kopen - volgens de dokter een ondubbelzinnig symptoom van koopziekte in een ver gevorderd stadium.
Leiden: Boeken op reis met onbekende bestemming
De Leidse kunstenaars Ludy Feijen, Martin de Jong en Pieter van Midden lieten met hun beelden en gedichten het winkelend publiek zien dat het het Niet-Winkeldag een bijzondere dag is.
Een beeld van een enigszins doorzichtige dame met ballonnen en brochures stond de hele dag voor de etalage van de Ideewinkel de aandacht te trekken.
We hielden een enquête over winkelen en reclame. Vrijwilligers van het Kenniscentrum voor Duurzame Ontwikkeling en Burgerinitiatieven deelden chocolademelk uit aan mensen die bleven staan om van gedachten te wisselen over het thema van overconsumptie, de waarde van geld en immateriële behoeftes zoals vriendschap en een goed gesprek. De warme chocolademelk was van honderd procent biologische kwaliteit en de koppen mochten ook mee naar huis als aandenken.
Intussen declameerde Pieter van Midden en Martin de Jong gedichten uit de bundel Uitschot, deze gedichten konden de toehoorders mee naar huis nemen.
Uit de handen van Ludy Feijen verrezen verschillende tafeltjes van sloophout. We deelden ingepakte boeken uit afkomstig uit de boekenkasten van Janine en Margje. Voorin de boeken waren stickers geplakt met teksten als: ,,Dit boek is op de Apothekersdijk 35 in Leiden aan een reis met onbekende bestemming begonnen op 26 november 2005, internationale Niet Winkeldag. Lees het boek en/of geef het door aan een vriend of vriendin. Informatie over Niet Winkeldag op koopniets.nl. Tot ziens! www.ideewinkel.nl''.
Ruim vijftig mensen deden mee aan ons onderzoek. Driekwart van deze mensen denkt wel eens na over de herkomst van producten en hoe die gemaakt zijn. Zestig procent van de mensen vindt winkelen leuk en voor vijftig procent was het zelfs een hobby. 65 procent van de mensen denkt dat reclame invloed heeft op het koopgedrag, maar dit was niet altijd een positieve invloed werd er bij gezegd. Mensen ergeren zich aan sommige reclames.
Soms nam een heel gezin de tijd voor een gesprek. Natuurlijk liepen er ook mensen door, haastig op weg naar de winkel of de parkeermeter. Maar negatieve reacties hebben we niet gehoord dit jaar, integendeel we kregen veel leuke reacties van mensen die ons aanmoedigden en hun waardering voor de actie uitspraken.
Kijk voor meer foto's op www.ideewinkel.nl
Amersfoort: Weggeefbruid krijgt aanzoek van funshopper
(Verslag door de Amersfoortse Weggeefbruid)
De niet-winkeldagactie in Amersfoort was een succes. Ondanks het barre weer hebben we van één tot vijf uur midden in het centrum van Amersfoort gestaan met onze mobiele weggeefwinkel.
Als ludieke actie had ik een bruid bedacht die shoppers aansprak op hun koopgedrag. Bijv zo: ,,Hallo bent u aan het winkelen? Waarom? Bent u soms getrouwd met u portomonee?! Omdat u aan het winkelen bent heb ik een speciale aanbieding voor u, de BND Goldcard! De BND Goldcard is net als een weggeefwinkel overal goed voor. Hij kost niets en bespaart u veel geld.''
Zeker omdat de goldcards verstopt waren in het handtasje van de bruid werd ze niet aangezien voor flyeraar en dat hielp wel bij het verspreiden van die dingen, en dat terwijl er in het centrum doorgaans zoveel mensen staan die iets van je moeten, dat de meesten mensen daar met een boog omheen lopen. Er was dan ook wel een meneer die even dacht ,,he verdorie trap ik er weer in! Ik wil geen goldcard!'' Maar toen duidelijk werd dat het niet ging om verkoop maar om een ludieke actie kon ie er wel om lachen.
De trouwjurk en de overige kleding van de bruid (skipak en nog 3 truien) waren afkomstig uit de weggeefwinkel en de goldcard met consumindertips is gedownload van www.koopniets.wdka.nl Ook zijn er vele niet winkelddagflyers en weggeefwinkelflyers uitgedeeld.
Hoeveel mensen we bereikt hebben vind ik moeilijk in te schatten maar we stonden midden in het drukke winkelcentrum van Amersfoort. Maar ikzelf (de bruid) heb de indruk door tenminste duizend ogen bekeken te zijn! En kreeg zelfs een aanzoek van een voorbijganger. De reacties van bezoekers waren zeer divers. Vooral in het eerste uur toen de kraam nog niet af was en mensen zich afvroegen 'wat komt hier nu weer te staan' hebben we veel mensen het bord zien lezen met daarop niet winkeldagposters en de niet winkeldagflyer (deze bevatte de tekst van ons persbericht). Zo waren er twee mensen met heel grote dozen met daarin een DVD-speler en een king-size TV die met open mond en heel grote ogen het bord bekeken.
De reacties waren overwegend positief, maar das bijna altijd zo als de weggeefwinkel iets doet. Bijna iederen kent ons ook, we hoeven echt niet meer de straat op te gaan om te vragen of mensen de weggeefwinkel kennen want dan zeggen mensen ja en lopen ze verder. Niet-Winkeldag was echter nog wat minder bekend, dus daarover viel prima een praatje te maken. Al was er ook een mevrouw die nadat ze mijn goldcard had geaccepteerd riep dat ze wist dat het Niet-Winkeldag was, dat een sympathieke actie vond, maar juist speciaal vandaag was gaan winkelen omdat ze hoopte dat het dan eindelijk eens minder druk zou zijn in de stad!
Meer mensen om flyers te verspreiden en om de ludieke acties vorm te geven (bijv. straattheater) zijn zeer welkom. We waren nu gemiddeld met 3 a 4 mensen.
Wat aandacht van de pers betreft hebben we zeker niet te klagen, we zijn op de lokale radio geweest, er zijn berichtjes verschenen in verschillende lokale kranten, tv Amersfoort is naar aanleiding van het persbericht in de winkel wezen filmen en er verscheen zelfs een vrij groot artikel in de economiepagina van het Reformatorisch Dagblad. Meer foto's zijn te vinden op: gallery.nedworks.org
Maranke Spoor, Weggeefwinkel Amersfoort
Arnhem: Consuminderaars trotseren winterse buien
Het zat de vrijwilligers van Milieudefensie Arnhem, JMA, LETS-knooppunt en vooral Food Not Bombs niet mee met de Arnhemse consuminderdag 2005, die zaterdag 26 november onder barre omstandigheden voor de Eusebiuskerk plaatsvond.
Omdat de bakfiets van Food Not Bombs de nacht tevoren was gestolen, was het niet mogelijk gratis warme maaltijden uit te delen. Een fikse streep door de rekening van de organisatoren. De verkleumde vrijwilligers konden net als het winkelend publiek wel een warme, vegetarische hap gebruiken. Tock ging consuminderdag 2005 gewoon door. Voorbijgangers werden in de sneeuwbuien uitgenodigd nieuwe of gebruikte goederen te ruilen in de ruilkraam, later omgedoopt in weggeefkraam. Ook werd er een workshop tai chi gehouden en werden uitdeelkaarten verspreid met vragen erop om tot een bewuste of juist geen aankoop te komen.
De gure, winterse omstandigheden droegen in ieder geval bij aan de consumindering. Het was erg rustig in de stad, terwijl de mensen die wél naar het centrum waren gekomen, vooral een warm en droog heenkomen zochten voor de buien. De Arnhemse Koerier besteedde aandacht aan de consuminderdag.
Rotterdam: helden en biechten
Een stuk of tien nietwinkelaars in Rotterdam trotseerden de sneeuw en de kou. Het waren mensen van Milieudefensie en studenten van de Willem de Kooning Academie, die de afgelopen weken een project over de Niet-Winkeldag deden.
Van de Roterdamse actie is een filmpje gemaakt
Op de Lijnbaan spraken de helden Superman en Spiderman het publiek aan met 'Wees een held en koop vandaag niets'. Daarnaast trok het Biechthokje veel aandacht, waar een koopverslaafde dame mijnheer pastoor haar koopzonden opbiechtte. Ze communiceerden via tekstballonnen, alsof het een levend stripverhaal was.
   |
De media hadden veel aandacht voor de Rotterdamse actie: het persbureau van de regionale media, Rotterdams Dagblad, RTV Rijnmond en nog twee fotografen alsmede ANP hadden belangstelling.
Zwolle: Mobiele weggeefwinkel
Ondanks de sneeuw stond er toch toch een mobiele weggeefwinkel in Zwolle op de markt.
Via het uitdelen van flyers probeerden de actievoerders consumenten bewuster te maken bij het aankopen van allerlei prullaria op deze laatste zaterdag van de maand november.
Utrecht: Meer dan consument
In Utrecht had ROOD (de SP jongeren) een weggeefkraam geinstalleerd. Mooie spullen waren er te verkrijgen zonder ze te kopen.
Er werd ook gecollecteerd voor dakloze jongeren: met de opbrengst werden sjaals en wanten gekocht, voor zover de Utrechtse weggeefwinkel niet genoeg gratis kleding kon leveren. Het toepasselijke SP-lied werd uitgedeeld: 'Een mens is meer dan een consument'.
Zie het uitgebreide verslag van ROOD Utrecht!
Tilburg: eerlijk delen
De Tilburgse Niet-Winkelaars lieten de avond voorafgaand aan de Niet-Winkeldag zien wat 'eerlijk delen' inhoudt.
Op vrijdagmiddag 25 november was het in gebouw De Verdieping in Tilburg een drukte van belang. Met man en macht werd in de grote keuken al de groente gewassen, gesneden en gekookt. Zo wisten vier koks in een paar uur een overheerlijke Wereldmaaltijd op tafel te zetten. De dertig bezoekers werden via de informatie op de placemats geïnformeerd over de Wereldmaaltijd.
De Wereldmaaltijd werd in het kader van de Niet-Winkeldag georganiseerd, om aandacht te schenken aan overconsumtie en een eerlijker verdeling van middelen. Na de heerlijke maaltijd legden Marjo Dirks en Godelieve Engbersen het principe van de Wereldmaaltijd uit. In de Wereldmaaltijd zijn niet meer ingrediënten verwerkt dan de hoeveelheden die per persoon per dag beschikbaar zijn als al het beschikbare voedsel wereldwijd eerlijk zou worden verdeeld. En dat terwijl de maaltijd uit een overvloedig driegangendiner bestaat.
Daarna werd onder de aanwezige bezoekers het product Niets onder de aandacht gebracht. Niets werd voor niets aangeboden. Daar had men wel oren naar; want natuurlijk is het heerlijk om met dit winterse weer lekker gezellig met elkaar binnen te zitten i.p.v. de stad in te moeten om te shoppen.